Badanie PSA (Prostate-Specific Antigen) to test laboratoryjny, który mierzy poziom antygenu sterczowego we krwi. PSA to białko produkowane przez komórki prostaty, zarówno zdrowe, jak i nowotworowe. Podwyższony poziom PSA może sugerować różne schorzenia, w tym przerost prostaty, zapalenie gruczołu krokowego lub raka prostaty. Regularne wykonywanie tego badania pomaga we wczesnym wykrywaniu problemów związanych z prostatą i może uratować życie.
Co wykrywa test PSA?
Test PSA wykrywa poziom antygenu sterczowego, który może wskazywać na różne stany zdrowotne prostaty. Podwyższone wyniki mogą sugerować:
- Łagodny przerost prostaty – stan, w którym prostata powiększa się z wiekiem, prowadząc do problemów z oddawaniem moczu. Po czym poznać przerost prostaty? Objawy obejmują częstsze oddawanie moczu, trudności w jego rozpoczęciu i osłabiony strumień moczu.
- Zapalenie prostaty (prostatitis) – stan zapalny, który może powodować ból w okolicy miednicy, trudności w oddawaniu moczu i ogólne osłabienie.
- Rak prostaty – jeden z najczęstszych nowotworów u mężczyzn, który we wczesnym stadium może nie dawać objawów, dlatego tak ważne jest wykonywanie badań profilaktycznych.
Ile kosztuje badanie PSA?
Koszt badania PSA może się różnić w zależności od laboratorium i lokalizacji. Średnie ceny badania PSA w Polsce wynoszą:
- Badanie PSA ile kosztuje? W prywatnych laboratoriach cena wynosi od 50 do 150 zł.
- PSA badanie ile kosztuje w pakietach? Często można wykonać test w ramach pakietów badań urologicznych, co może obniżyć koszt.
- PSA ile kosztuje badanie w ramach NFZ? W niektórych przypadkach badanie PSA może być refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, jeśli zostanie zlecone przez lekarza.
Jaki jest niepokojący wynik PSA?
Wartość PSA może się różnić w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta. Ogólne normy PSA to:
- Mężczyźni poniżej 50. roku życia – poniżej 2,5 ng/ml
- 50-59 lat – poniżej 3,5 ng/ml
- 60-69 lat – poniżej 4,5 ng/ml
- 70 lat i więcej – poniżej 6,5 ng/ml
Niepokojący wynik PSA to zazwyczaj wartość przekraczająca 4 ng/ml, chociaż nie jest to jednoznaczny wskaźnik raka. Wysokie PSA może wynikać z innych czynników, takich jak infekcja czy przerost prostaty.
PSA badanie – jak się przygotować? Czego nie robić przed badaniem PSA?
Aby wynik badania PSA był jak najbardziej wiarygodny, należy przestrzegać kilku zasad przygotowania:
- Unikaj wytrysku na 48 godzin przed badaniem – aktywność seksualna może chwilowo podnieść poziom PSA.
- Nie wykonuj intensywnych ćwiczeń – zwłaszcza jazdy na rowerze, która może powodować wzrost poziomu PSA.
- Unikaj badań urologicznych tuż przed testem – np. badanie per rectum może wpłynąć na wynik.
- Nie spożywaj alkoholu i tłustych potraw dzień przed badaniem – może to zaburzyć wyniki.
Jakie PSA wskazuje na raka?
Podwyższony poziom PSA nie zawsze oznacza raka prostaty, ale pewne wartości mogą budzić niepokój:
- PSA powyżej 10 ng/ml – zwiększone ryzyko raka prostaty, wymaga dalszych badań.
- PSA między 4 a 10 ng/ml – szara strefa, konieczna dalsza diagnostyka (np. badanie wolnego PSA, biopsja prostaty).
- Wzrost PSA w krótkim czasie – nagły wzrost poziomu PSA może sugerować agresywny nowotwór.
Badanie PSA to jedno z najważniejszych badań dla mężczyzn po 40. roku życia, pomagające w wykrywaniu chorób prostaty. Warto je regularnie wykonywać, zwłaszcza jeśli występują objawy wskazujące na problemy z prostatą. Koszt badania PSA waha się od 50 do 150 zł w zależności od placówki, a wyniki powyżej 4 ng/ml wymagają dalszej diagnostyki. Prawidłowe przygotowanie do badania, unikanie aktywności fizycznej i seksualnej przed testem pozwala uzyskać miarodajne wyniki. Jeśli wynik PSA jest podwyższony, warto skonsultować się z lekarzem i wykonać dodatkowe badania, aby wykluczyć raka prostaty lub inne choroby gruczołu krokowego.
