Wielu Polaków zbliżających się do wieku emerytalnego zastanawia się, czy szkoła wlicza się do emerytury i czy lata nauki mogą podwyższyć ich świadczenie. Pytania typu: „Kiedy szkoła wlicza się do emerytury?”, „Jakie szkoły są wliczane do emerytury?” czy „Czy nauka liczy się do emerytury?” są niezwykle popularne wśród przyszłych emerytów. W niniejszym artykule rozwiewamy wątpliwości i wyjaśniamy, jakie okresy nauki są brane pod uwagę przy wyliczaniu emerytury i jakie zasady obowiązują w systemie ubezpieczeń społecznych w Polsce.
Kiedy szkoła wlicza się do emerytury?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, szkoła może być wliczana do emerytury tylko w określonych przypadkach. Kluczowym pojęciem, które należy znać, jest okres nieskładkowy. Są to takie lata, które nie podlegają opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne, ale mimo to mają znaczenie przy ustalaniu prawa do emerytury.
Okresy nauki w szkołach wyższych i średnich mogą być uznane za okresy nieskładkowe – jednak nie zwiększają one podstawy obliczenia wysokości emerytury. Mają natomiast wpływ na ustalenie stażu emerytalnego, czyli łącznego czasu, przez jaki obywatel podlegał ubezpieczeniom społecznym lub był w sytuacji, która uprawnia do ich zaliczenia.
ZUS uznaje naukę za okres nieskładkowy, ale tylko w określonym zakresie i pod określonymi warunkami.
Jakie szkoły są wliczane do emerytury?
Aby nauka mogła być wliczona do stażu pracy uprawniającego do emerytury, musi spełniać konkretne kryteria. Jakie szkoły są wliczane do emerytury?
Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), wliczają się:
1. Szkoły wyższe
- Nauka w szkole wyższej, zakończona uzyskaniem dyplomu (np. magistra, inżyniera, licencjata).
- Maksymalnie można doliczyć 8 lat nauki na uczelni wyższej.
- Nie ma znaczenia, czy była to uczelnia państwowa, czy prywatna – liczy się posiadanie dokumentu ukończenia.
2. Szkoły średnie zawodowe i technika
- Czas nauki w technikum, liceum zawodowym czy szkole średniej o profilu technicznym również może być wliczony.
- W przypadku szkół średnich zawodowych wlicza się czas nauki pod warunkiem ukończenia szkoły i posiadania świadectwa.
3. Szkoły policealne i pomaturalne
- Czas nauki w szkole policealnej może zostać uznany za okres nieskładkowy, jeśli nauka odbywała się w trybie dziennym.
Co ważne:
- Nie wlicza się nauki w szkole podstawowej oraz w liceum ogólnokształcącym, jeśli po jego ukończeniu nie kontynuowano edukacji.
- Nauka w trybie wieczorowym lub zaocznym może być uznana tylko, jeśli nie była jednocześnie połączona z zatrudnieniem, za które opłacane były składki ZUS – w przeciwnym razie liczy się tylko praca.
Czy nauka liczy się do emerytury?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań: czy nauka liczy się do emerytury w taki sam sposób jak praca? Odpowiedź brzmi: tak, ale tylko częściowo.
Nauka:
- wlicza się do stażu emerytalnego – czyli pozwala np. osiągnąć wymagane minimum lat pracy potrzebne do przejścia na emeryturę,
- nie wpływa na wysokość emerytury – ponieważ w okresie nauki nie były opłacane składki emerytalne.
Co więcej, łączny czas trwania wszystkich okresów nieskładkowych (w tym nauki) nie może przekroczyć 1/3 okresów składkowych. Przykład: jeśli przepracowałeś 30 lat (okresy składkowe), maksymalnie 10 lat okresów nieskładkowych (w tym studia) może zostać doliczonych do stażu.
Czy nauka się opłaca w kontekście emerytury?
Choć nauka nie zwiększa bezpośrednio wysokości emerytury, może mieć wpływ na jej uzyskanie. Osoby, które ukończyły szkoły średnie techniczne lub studia wyższe, często podejmują pracę później, ale ich okres edukacji może pomóc w osiągnięciu minimalnego stażu emerytalnego. W praktyce oznacza to, że można przejść na emeryturę wcześniej, mimo późniejszego wejścia na rynek pracy.
Ponadto wykształcenie może mieć pośredni wpływ na wysokość emerytury – osoby z wykształceniem wyższym częściej zajmują lepiej płatne stanowiska, co przekłada się na wyższe składki emerytalne.
Dokumenty potrzebne do doliczenia szkoły do emerytury
Aby ZUS mógł doliczyć naukę do emerytury, należy przedstawić odpowiednie dokumenty potwierdzające ukończenie szkoły. Może to być:
- dyplom ukończenia studiów wyższych,
- świadectwo ukończenia technikum, szkoły zawodowej lub policealnej,
- zaświadczenie o okresie nauki i jej rodzaju (tryb dzienny, wieczorowy itp.).
Warto też zadbać o to, by dane zawarte w dokumentach były zgodne z informacjami w ZUS.
Przykład: jak szkoła wpływa na staż emerytalny?
Załóżmy, że osoba:
- ukończyła 5-letnie technikum,
- następnie 5-letnie studia magisterskie dzienne,
- pracowała przez 30 lat.
W tym przypadku:
- 5 lat technikum i 5 lat studiów = 10 lat okresów nieskładkowych,
- 30 lat pracy = 30 lat okresów składkowych,
- 1/3 z 30 to 10 lat – więc ZUS zaliczy cały okres nauki jako nieskładkowy.
Efektem będzie łączny staż: 40 lat, co może dać prawo do wcześniejszej emerytury, np. w wieku 60 lat dla kobiet lub 65 lat dla mężczyzn, zależnie od aktualnych przepisów.
Szkoła a emerytura
Czy szkoła wlicza się do emerytury? Tak, ale z ograniczeniami. Nauka może zostać uznana jako okres nieskładkowy, który wpływa na prawo do emerytury (staż pracy), lecz nie wpływa na wysokość świadczenia.
Najważniejsze punkty:
- Nauka w szkołach wyższych, technikach i szkołach policealnych może być doliczona jako okres nieskładkowy.
- Wliczany jest maksymalnie okres 8 lat studiów.
- Łączny czas nieskładkowy nie może przekroczyć 1/3 okresów składkowych.
- Nauka nie zwiększa kwoty emerytury, ale może umożliwić jej wcześniejsze uzyskanie.
Jeśli masz wątpliwości co do swojego stażu pracy i edukacji, warto skorzystać z doradcy emerytalnego ZUS lub złożyć wniosek o wydanie informacji o przebiegu ubezpieczenia.
